ساماندهی فضایی پایگاه های پشتیبانی مدیریت بحران با استفاده از تکنیک های تلفیقی مدل تصمیم گیری چند معیاره (mcdm) و تحلیل های gis مطالعه موردی: منطقه 18 شهر تهران

مخاطرات طبیعی بخشی از جهان پیرامون ما بوده و همیشه یک خطر جدی برای توسعه به شمار رفته و خواهند رفت، به عبارتی زندگی بشر بدون در نظر گرفتن این مخاطرات غیرقابل تصور خواهد بود. توسعه زندگی اجتماعی به ویژه شهرنشینی و گسترش روزافزون شهرها نیز ابعاد این حوادث را وسعتی دو چندان بخشیده و همواره یکی از دغدغه های اصلی تمامی مدیران شهری و شهروندان بررسی شیوه های مقابله با این بحران ها بوده است. نکته¬ حائز اهمیت این است که از وقوع بحران نمی¬توان جلوگیری کرد اما تمرکز و توجه برنامه¬ریزی بحران شهرها در مرحله آمادگی می¬تواند باعث کاهش تلفات انسانی و خسارات مالی در اثر بروز سوانح ¬گردد. دراین بین پایگاه¬های پشتیبانی مدیریت بحران در فاز پیشگیری، آمادگی و مقابله در بحران های مختلف به ویژه بحران های طبیعی بزرگ نظیر زلزله، در شهر تهران به عنوان پیشرو عمل می¬نمایند که طرح اولیه احداث این پایگاه ها به دهه گذشته بازمی¬گردد. تردیدی وجود ندارد که عملکرد کارآ و موثر این پایگاه ها ارتباط زیادی با نحوه مکان یابی آن ها در سطح شهر و مناطق شهری دارد به طوری که علاوه بر تأمین ایمنی پایگاه بخصوص در برابر سوانح، امکان ارائه خدمات¬رسانی مناسب به مناطق بحران¬دیده را با توجه حوزه عملکردی آن فراهم سازد. با توجه به اینکه یکی از عوامل اصلی در مدیریت بحران، امداد در ساعات اولیه و روزهای نخستین بحران بوده و همچنین نحوه امداد و حوزه عملکردی تحت پوشش آن نیز ملاک دیگری در فرماندهی و مدیریت آن می باشد، لذا پژوهش حاضر به دنبال ساماندهی مراکز خدمات پشتیبانی مدیریت بحران در موقعیت های بحرانی در پهنه جنوب غرب تهران برای منطقه 18 بوده و برآنست با استفاده از تکنیک¬های تصمیم گیری چند معیاره و روش تحلیل فضایی (gis)این قابلیت و توانمندی¬ها را مورد سنجش و ارزیابی قرار دهد. بدین منظور جهت تعیین روابط بین معیارها و ضریب اهمیت نسبی آن ها از روش دیمتل و تحلیل شبکه (anp-dematel) استفاده شده و برای مدل¬سازی جهت ساماندهی پایگاه¬های پشتیبانی مدیریت بحران از روش فازی (fuzzy) در محیط ادریسی و وایکور (vikor) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. طبق ارزیابی¬های صورت گرفته، پایگاه¬های پشتیبانی مدیریت بحران در منطقه 18 شهر تهران در پهنه¬های فضایی مناسبی استقرار نیافته و انتخاب مکان برای ایجاد این پایگاه¬ها بدون توجه به نیازهای خاص آن صورت گرفته است. پس از بررسی وضعیت استقرار پایگاه¬های منطقه 18 شهر تهران، مطابق مدل¬سازی صورت گرفته، میانگین ارزش پیکسل¬های تشکیل دهنده هر بلوک به عنوان ارزش نهایی آن محاسبه شده و بلوک¬های پیشنهادی برای ایجاد پایگاه¬ها ارائه شده است.